Kościół św. Piotra w Poznaniu – czyli „portki księdza”

Poznań jak każde miasto, przechodził przeobrażenia architektoniczne. Katastrofy, najazdy, wojny, okupacje na przestrzeni wieków, zostawiały piętno w kształtowaniu urbanizacji na terenie miasta. Budowa średniowiecznych murów zmykała miasto, chroniąc mieszkańców przed najazdami, czy też stwarzając warunki do odrębności ekonomicznej.

Rozwój przedmieść, a co za tym idzie brak płynności w komunikacji w coraz zwiększającym się handlu, powoduje zniesienie murów średniowiecznych, przez władze pruskie okupujących Poznań w wyniku rozbioru ziem polskich. Doktryna wojenna Królestwa Prus lokuje miasto Poznań jako twierdzę o znaczeniu obronnym rubieży wschodnich, zamykając na ponad pół wieku w nowych obwałowaniach, poprzerywanych bramami dla zapewnienia komunikacji miasta z przedmieściami i innymi regionami kraju. Miasto już bez murów średniowiecznych zyskuje nowe tereny do zabudowy typowo miejskiej. Rozwój urbanistyczny jest kontrolowany przez władze pruskie, piastujące piecze nad wydawaniem pozwoleń na budowę każdego budynku mieszkalnego czy też użyteczności publicznej. 

Wielonarodowość i kulturowość zwiększa zapotrzebowanie na budowę świątyń wyznaniowych w obrębie miasta. Jednym z takich budynków powstających w nowych ramach rozwoju zabudowy miasta, jest kościół po reformach wyznaniowych należący do wzniesiony w latach 1838-1841 według projektu. Budynek wniesiono na trójkątnej parceli u zbiegu dzisiejszych ulic Półwiejskiej i Krysiewicza u podnóża stoku, zwróconym frontem do placu Wiosny Ludów. Kościół posiadał dwie wieże nawiązują do podobnej budowli w Straupitz na Dolnych Łużycach, a materiałem użytym do budowy była żółta cegła, jakże odmienna dla budowli germańskich. 

Budynek kościoła przez ponad sto lat wpisał się w krajobraz zabudowy placu, okalany ciasną zabudową nowo powstałych kamienic. Kościół po modernizacji wnętrz, przetrwał w niezmienionej architekturze do roku 1945. Intensywne działania wojenne z użyciem ciężkiej artylerii niszczą budynek, nie nadający się do odbudowy. Przez lata teren ten pełni rolę skweru, z lekkim uniesieniem. 

Nowe zagospodarowanie terenu pod zabudowę poprzedzone jest przeprowadzeniem prac archeologiczno-inwentaryzacyjnych. Przebieg prac na tym terenie przekaże p. Jacek Lidwin, bezpośrednio zaangażowany do zachowania naszej przeszłości. 

Przypomnienie o tym budynku, to tylko fragment naszej wiedzy o byłych budowlach, które na przestrzeni wieków pojawiały się w naszym mieście. Niektóre z tych budowli zostawiły tylko swój ślad na starych rycinach, bez szczegółowych opisów. 

Cały odcinek programu Studio Browar Historia będzie można oglądać na żywo na portalu codziennypoznan.pl.