Poznańska gra liczbowa „Koziołki”

Wprowadzanie nadmiernych podatków wszelakich w zależności od kaprysów władcy czy warstwy społecznej trzymającej władzę na danym obszarze , czy też nakładanie danin rzeczowych, ograniczało możliwości świadczeń podanych, mogące wywołać konflikty o skutkach przeciwnych do zamierzonych. W zamierzchłych czasach sięgających czasów panowania dynastii chińskiej Qin ok. 200 lat p.n.e. wzrastało zapotrzebowanie na pokrywanie wydatków w związku z budową Wielkiego Muru Chińskiego i prowadzenia wojen scalających księstewka. Wtedy to jeden z chińskich generałów cesarza Leung opracował grę „hazardową” dla finansowania dalszej budowy powierzonego mu odcinka Wielkiego Muru. Dzisiaj ten sposób został uznany za protoplastę gier liczbowych.

Na przestrzeni stuleci organizowane na terenach Polski były różne lokalne gry liczbowe czy loterie wspomagające budżety z różnym przeznaczeniem. Najbardziej znaną grą była, gra zorganizowana w 1768 roku, a uchwalona przez Sejm Rzeczypospolitej, który uznał oficjalnie loterię liczbową jako jedno ze źródeł zasilania Skarbu Państwa. Cel jaki przyświecał pierwszej grze był szczytny, lecz zaciągnięte pożyczki u włoskich bankierów, przez króla Polski Stanisława Augusta III nie miały pokrycia w wpływach, dlatego też gra przechodzi w ręce bankierów zyskując nową nazwę „Lotto di
Genova”. Typowało się 5 liczb z puli 90 do wyboru, a zatem szanse na trafienie głównej nagrody były znacznie niższe niż w przypadku typowania 6 liczb z 49. Oficjalne losowania odbywały się dwa razy w miesiącu w początkowym okresie w Pałacu Krasickich w Warszawie.

Gra przetrwała aż do czasów Powstania Listopadowego, choć przyjmuje się że ostatnie losowanie odbyło się w roku 1839.
Odzyskanie niepodległości uruchomiło polskie loterie pieniężne, niektóre o szczytnych celach np: POLSKA LOTERIA KLASOWA na INWALIDÓW WOJENNYCH, której losowania odbywały już 24 i 26 lutego 1919 roku.

Z biegiem lat następowało zmonopolizowanie systemu loteryjnego najpierw w 1920 roku jako, Polską Państwową Loterię Klasową, a w 1936 roku jako Polski Monopol Loteryjny. USTAWA z
dnia 9 lipca 1936 r. o monopolu loteryjnym, Przedmiot monopolu. Art. 8. (1) Polski Monopol Loteryjny przejmuje na własność cały majątek ruchomy Skarbu Państwa, pozostający dotychczas w użytkowaniu przedsiębiorstwa “Polska Państwowa Loterja Klasowa “, działającego na mocy ustawy z dnia 26 marca 1920 r. w przedmiocie urządzania loteryji i założenia Polskiej Państwowej Loterji Klasowej (Dz. U. R. P. Nr. 31, poz. 180).

W roku 1933 jak podawały WIADOMOŚCI LOTERYJNE w 26 Loterii z tego roku padła główna wygrana w wysokości jednego miliona na nr 61415, a los został zarejestrowany w kolekturze W. Kaftala i Ska w Katowicach przy ulicy Św. Jana 16.
Zakup losów, było poprzedzone sloganami reklamowymi stosowanymi przez kolektorów, mających swoje udziały w ilości sprzedanego nakładu: „Graj w szczęśliwej kolekturze „Stój! tu los Twój”, „Wasza kolej szczęścia nadejdzie niezawodnie, gdy pełni nadziei, będziecie
wytrwale grać na loterji. Wygrana spadnie na Was, jako nagroda za ufność i cierpliwość. Śpieszcie się z nabyciem szczęśliwego losu w kolekturze” „Nie strzelaj! Od samobójstwa uratuje Cię los” „Szukasz szczęścia – wstąp na chwilę!” itp.

Czas wojenny przerwał działalność Polskiego Monopolu Loteryjnego.
Po II Wojnie Światowej następuje reaktywacja pod nazwą Krajowej Loterii Pieniężnej. Ten rodzaj loterii centralnej nie przynosi spodziewanego efektu. W połowie lat pięćdziesiątych następuje trend powołania regionalnych gier liczbowych. Jedną z takich inicjatyw, jest utworzenie w każdym z ówczesnych miast wojewódzkich własnej regionalnej gry, z której uzyskane fundusze pozostają w danym regionie. W Poznaniu w roku 1956, zostaje utworzona Poznańska Gra Liczbowa „KOZIOŁKI”, a pierwsze w skali kraju losowanie odbywa się 9 września tego samego roku, początkując popularność regionalnych gier liczbowych , która po przekształceniach i modyfikacjach kuponów od roku 1958, zostaje zarejestrowana jako przedsiębiorstwo państwowe, zostaje też wprowadzony nowy regulamin upubliczniony we formie papierowej.

Regulamin ten oprócz zasad prawnych, zamieszcza swoisty felieton w pochwale dla tej gry, padają faty o finasowaniu przez tę grę niektórych inwestycji umiejscowionych w samym Poznaniu, finansowanie linii tramwajowej na Winogrady, bursy dla studentów Politechniki Poznańskiej, dofinasowanie nowo budowanych bloków przy ulicy Sowińskiego, czy też przekazanie funduszy do 60 miejscowości w województwie wielkopolskim.

Przekonanie felietonisty o popularności warte jest przytoczenia w oryginale „ Koziołki” są gotowe iść o zakład, że gry liczbowe będą miały swych sympatyków i wtedy, gdy między Poznaniem, a księżycem i innymi „ciałami niebieskimi”, istnieć będzie regularna komunikacja międzyplanetarna”.
Regulamin ten podaje także pierwszego zwycięzcę znacznej sumy w pierwszym losowaniu z imienia i nazwiska oraz zamieszcza fotografię pana Józefa Raczkowskiego z Witaszyc w towarzystwie kierownika Andrzejewskiego.

Ostania strona to opis przygody pani Ireny z ulicy Piaskowej. Zagubiony wcześniej kupon pani Irena odnajduje w momencie głosowania w lokalu wyborczym, pomiędzy kartkami dowodu osobistego.( 2 luty 1958 roku, wybory do Rad Narodowych – przyp. autora) Nie wiemy, czy puenta na zakończenie artykułu to autentyczne słowa pani Ireny czy też propagandowa fantazja autora, acz warte zacytowania, „ Gdyby nie wybory, kto wie co by było, przeszukałam cały dom, ale do dowodu osobistego zaglądałam bardzo rzadko”.

Nie tylko nagrody pieniężne przyciągały potencjalnych graczy do punktów odbiorów kuponów, ale także atrakcyjne nagrody rzeczowe. Wśród losowanych nagród były wartościowe nagrody rzeczowe jak telewizory, skutery, motocykle, motorowery, magnetofony, roboty kuchenne, elektroluxy, maszyny do szycia, aparaty fotograficzne czy też samochody osobowe „ Syrena 103” „ Skoda Oktavia”. Warto tu zaznaczyć że były to lata sześćdziesiąte gdzie te towary były wielce pożądane lecz czasami nie osiągalne ze względu na cenę lub z braku tych towarów na rynku sprzedaży.

Oprócz reklam zamieszczanych w dziennikach lokalnych, wysyłano bezpłatne kupony pod konkretne adresy. Adresy osób pozyskiwano z wypełnionych kuponów, gdzie podanie ich było obowiązkowe. Ostatnią znaczącą inicjatywą przeznaczenia funduszy z wpływów z „Koziołków”, było dofinansowanie budowy pomnika „Armii Poznań” (odsłonięcie pomnika nastąpiło 1 września 1982).
Ostanie losowanie odbyło się 10 lutego 1982 roku. Poznańska Gra Liczbowa „Koziołki”, była najdłużej działającą gra regionalną, długo opierającą się monopolu ze strony Totalizatora Sportowego.
Sztandarową dewizą gry było „Wszystkie fundusze z gry pozostają w Wielkopolsce”.