Gdańsk w Europie, Europa w Gdańsku

Na ekspozycję składa się niemal 300 starannie dobranych zabytków, które odkryto w czasie wykopalisk przeprowadzonych na terenie Gdańska. Towarzyszą im wielkoformatowe plansze informacyjne oraz reprodukcje dzieł z końca epoki średniowiecza i renesansu. Dzięki temu zabiegowi zwiedzający mogą przyjrzeć się zabytkom w ich naturalnym kontekście – kiedy były przedmiotami używanymi na co dzień, a nie jedynie ładnymi artefaktami zamkniętymi w muzealnych gablotach. Ponadto wystawę ubarwiają prezentacje multimedialne wprowadzające widza zarówno w świat hanzeatyckiego Gdańska, jak i przybliżające warsztat pracy archeologa. Podczas zwiedzania będzie można rozwiązać test dotyczący ekspozycji, a spośród poprawnych odpowiedzi rozlosowane zostaną nagrody.

Szesnaste stulecie określane jest w dziejach Gdańska „Złotym Wiekiem”. Wtedy to, od przełomu XV i XVI wieku do początku wieku XVII, miasto stało się jednym z kluczowych elementów kształtującego się w Europie nowego ładu gospodarczego. Powrót Gdańska do Polski umożliwił miastu wszechstronny rozwój gospodarczy. Złożyło się na to połączenie portu z jego naturalnym zapleczem i główną arterią komunikacyjną – Wisłą, oraz nadanie miastu przez króla Kazimierza Jagiellończyka licznych przywilejów. Wielki eksport polskiego zboża z gdańskiego portu przyczynił się do  szybszego przejścia Europy Zachodniej na przemysłową drogę rozwoju.

W XVI w. Gdańsk był największym i najbogatszym miastem Polski i jednocześnie jednym z największych miast w Europie. Jego udział w handlu bałtyckim stanowił wówczas około 30%. Ściągali tu kupcy, marynarze, ludzie nauki i sztuki z całej Europy. Fortyfikacje, którymi otoczyło się miasto należały do najpotężniejszych w Europie, a zlokalizowane na Wyspie Spichrzów zaplecze magazynowe liczyło blisko 300 spichlerzy. Z Gdańska wyruszały do Holandii, Hiszpanii, Portugalii czy Italii całe flotylle statków, poza zbożem transportujące drzewo, smołę, popiół, ołów, miedź (tranzyt z Węgier), stal, mięso, len, konopie, płótno, skóry surowe, wosk czy miód.

W przywozie na pierwsze miejsce wysuwały się towary wysokowartościowe, głównie sukna, towary kolonialne, wina i śledzie solone. Z towarów masowych przeładowywano sól przywożoną głównie z zachodniej Francji. Poza krajami Europy zachodniej Gdańsk utrzymywał również ożywione stosunki handlowe z Litwą, Rygą, Rewlem i z dalekim Nowgorodem na północy; na południe relacje Gdańska sięgały do Węgier i Mołdawii. Miasto słynęło też z budowy okrętów, w tym również dla armatorów zagranicznych, z Anglii, Holandii, Genui czy Wenecji. Osiedlało się tutaj wielu cudzoziemców – kupców i emigrantów, chroniących się przed prześladowaniami religijnymi w słynnym z tolerancji mieście.

Wykopaliska archeologiczne potwierdzają tę wyjątkową wielokulturowość Gdańska w XVI w. Archeolodzy prowadzący badania w obrębie historycznej części miasta od lat odkrywają setki przedmiotów sprowadzonych do Gdańska z różnych stron Europy. Niemieckie naczynia kamionkowe, norymberskie świeczniki, flamandzkie torby czy angielskie buty to tylko kilka przykładów znalezisk, które zobaczyć można na prezentowanej ekspozycji.

Wystawa przygotowana została przez Ewę Trawicką i Beatę Ceynową z Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, kuratorami z ramienia Muzeum Archeologicznego w Poznaniu są Marta Sierant i Dorota Kurkowicz. Projekt współfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.